71. Ընդգծված յուրաքանչյուր բառը մե՞կ առարկա է ցույց տալիս, թե՞ մեկից ավելի:
Մեր ձեղնահարկում կատվի ձագեր-հոգնակի գտա։
Որջից դուրս եկողը ձագ-եզակի էր։
Որդին պահարանն-եզակի էր բերել ու դրել սենյակի անկյունում։
Դպրոցին նորից թռչուններ-հոգնակի են պետք։
Երկնքումնորից թռչուններ-հոգնակի երևացին։
Վանդակի թռչունն-եզակի էր դուրս եկել։
Հատիկը հավաքողները մրջուններ-հոգնակի են։
Ձմռանը պատրաստ սպասողը մրջյունն-եզակի էր։
Գոռացողը պատահան-եզակի էր։
Պահակներ-հոգնակի կարգեք, որ ապահով լինեք։
72.Կետերի փոխարեն գրի´ր փակագծերում տրված համապատասխան բառը կամ արտահայտությունը:
Ծառերին արթնացնողը քամին էր։
Այդ օրվանից հետո շատ քամիներ են փչել։
Տարբեր պարեր են սովորեցնում դպրոցում։
Դա չտեսնված մի պար էր։
Պարտեզի բոլոր ծաղիկները միանգամից սպիտակ են լա՛վ կլինի։
Թող հենց հիմա աչքերը փակեն ու քնեն։
Բոլոր դռները փակ են, մի թե տանը մարդ չկա։
Անծանոթ համ էր, այդ մրգից չէի կերել։
Տարբեր խոհարարների եփած նույն անունով ճաշերը տարբեր համեր ունեն։
73. Նախադասությունների մեջ ընդգծված արտահայտությունները փոխարինի´ր հոմանիշ բաոերով:
Այս աղջիկը մատի վրա խաղացնում է բոլորիս:
Այս աղջիկը խաբում է բոլորիս:
Հանկարծ սիրտը դող ընկավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն ի՞նչ է անելու:
Հանկարծ վախեցավ. բա որ գազանը նորից գա, ինքն ի՞նչ է անելու:
Ա՜յ քեզ պատմություն, լսողների մազերը բիզ-բիզ էին կանգնել:
Ա՜յ քեզ պատմություն, լսողները զարմացել էին:
Մի մատ երեխա է, բայց ինչե՜ր գիտի:
Փոքր երեխա է, բայց ինչե՜ր գիտի:
Ձեռ ու ոտից ընկած մի մարդ բացեց դուռը:
Ծեր մի մարդ բացեց դուռը:
74.Փորձի´ր բացատրել, թե ինչո՞ւ են ընդգծված արտահայտությունները կոչվում «դարձվածքներ», եթե դարձված նշանակում Է «շրջված»,«փոխված»:
Դարձվածքները արտահայտություններ են,որոնք օգտագործվում են բառերի փոխարեն,որպեսզի խոսքը դարձնեն ավելի արտահայտիչ
75. Տրված դարձվածքների իմաստները բացատրի´ր:
Օրինակ՝
ջրից չոր դուրս գալ – փորձանքից, նեղ վիճակից ազատվել:
Սիրտ տալ-հուսադրել
հոգին առնել-սպանել,տանջել
գլուխը կորցնել-շփոթվել,մոլովել
արևը խավարել-անհաջողության մեջ ընկնել
հալից ընկնել-տանջվել
սիրտը վկայել-գուշակել,զգալ
երես դարձնել-հրաժարվել,մտերմությունը խզել
սիրտ անել-համարձակվել
բկին չոքել-ստիպել
76. Աչքի ընկնել, ձեռ քաշել, գլուխ պահել, ոտքի վրա, ծայրը ծայրին հասցնել, օրերը հաշվված են արտահայտությունները նախադասությունների մեջ գործածի´ր
ա) ուղիղ իմաստով,
Գրախանութում աչքիս իմ սիրած գիրքն ընկավ:
Ես ձեռքս քաշեցի տաք բաժակից:
Կռվի ժամանակ նա գլուխը պահեց ձեռքերով:
Մենք կարող ենք երկար ժամանակ ոտքի վրա մնալ:
Պարանը կապելու համար մենք ծայրը ծայրին հասցրեցինք:
Օրերը հաշված են,մեր արձակուրդներին քիչ է մնացել:
բ) որպես դարձվածք:
Այդ ֆուտբոլիստն աչքի է ընկնում իր արագավազությամբ:
Ես ձեռք քաշեցի այդ դժվար գրքից:
Այսօր մենք աշխատում էինք բակում,բայց մի քանիսը գլուխ էին պահում:
Ընկերներով ոտքի վրա որոշեցինք վազել դպրոց:
Մեր գյուղում մի ընտանիք հազիվ է ծայրը ծայրին հասցնում:
Հիվանդին հաշված օրեր են մնացել:
Օրինակ՝
1.Գիտնականը հետաքրքրվողներին իր հայտնաբերած կենդանու մարմնի բոլոր մասերը ցույց տվեց, միայն գլուխն էր կորցրել:
2.Ուրախությունից գլուխը կորցրել էր:
Բազմիմաստ են մեկից ավելի իմաստ ունեցող բառերը:
Հոմանիշ են մոտ իմաստ ունեցող բառերը:
Հականիշ են իմաստով հակառակ բառերը:
Համանուն են գրությամբ կամ արտասանությամբ նույն կամ մոտ, բայց իմաստով տարբեր բառերը: Դարձվածքները բառակապակցություններ են, որոնց մեջ մտնող բառերն իրենց հիմնական իմաստով չեն գործածվում:
Բառի կազմությունը
77. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Օրինակ՝
սրտի ձև ունեցող – սրտաձև:
Մոր քույրը-մորաքույր, դարպասը պահող-դարպասապահ, ժամանակը ցույց տվող-ժամացույց, ջրի աման-ջրաման, գաղտնիք պահող-գաղտնապահ, նավ վարող-նավավար, ծաղկի թերթիկ-ծաղկաթերթ, արագ վազող-արագավազ, ամենից մեծ-ամենամեծ, պոչ չունեցող-պոչատ, անուշ համ ունեցող-անուշահամ, քարով շինված-քարաշեն, կին բժիշկ-բժշկուհի, բալի ծառ-բալենի:
78. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Օրինակ՝
բարձր հասակ ունեցող – բարձրահասակ:
Բարի սիրտ ունեցող-բարեսիրտ, խիղճ չունեցող-անխիղճ, բարձր ձայնով-բարձրաձայն, միշտ ժպտուն-ժպտերես, գանձը պահելու տեղ-գանձարան, կապույտ աչքերով-կապուտաչյա, արքայի որդի-արքայազն, հույների երկիր-Հունաստան, փոքր էշ-իշուկ, ծաղիկներով զարդարված-ծաղկազարդ, քաղաքում ապրող-քաղաքաբնակ, հայերի երկիր-հայաստան:
79. Բառակապակցությունների իմաստներն արտահայտի՛ր մեկական բառով:
Ավետիս (բարի լուր) բերող-ավետաբեր, արագ ընթացող-արագընթաց, բաժակը ձեռքին արտասանվող ճառ-բաժակաճառ, վեպ գրող-վիպասան, բառարան գրող-բառարանագիր, արտասահմանում ապրող մարդ-արտասահմանցի, բույսերի մասին գիտություն-բուսաբանություն:
80.Եթե հնարավոր է՝ ցո՛ւյց տուր բառը կազմող մասերը:
Օրինակ՝
գրասեղան – գր (գիր) + ա + սեղան:
Պահարան – պահ + արան:
Դուռ – չի բաժանվում:
Հականիշ-հակառակ+ա+նիշ, բանջարանոց-բանջար-անոց, աշակերտ-չի բաժանվում, աշակերտական-աշակերտ+ական, տարրական-տարր+ական, զլխավոր-գլուխ+ավոր, կարմիր-չի բաժանվում, դաշտամուկ-դաշտ+ա+մուկ, հյուր-չի բաժանվում, հարստություն-հարուստ+ություն, կերառատ-կեր+առատ, վտանգ-չի բաժանվում: